czwartek, 24 marca 2016

Święcelnik czy murzin?



...wszakże nie samą nauką żyje naukowiec...







     Gdyby się wgłębić w dwie bardzo dawne, tradycyjne potrawy wielkanocne na Śląsku, to można się nawet posprzeczać o to, która z nich ma dłuższą historię.  Taką potrawą  jest święcelnik  i murzin. Inne nazwy, a potrawa taka sama. Jest to bowiem ciasto drożdżowe faszerowane wędlinami, najczęściej wędzonymi i boczkiem. 
    Święcelnik króluje w powiecie wodzisławskim, a miejscowością z której się wywodzi jest Połomia. Ponoć przepis ma ponad 700 letnią tradycję i przekazywany jest z pokolenia na pokolenie. W Połomii to wręcz kultowa wielkanocna potrawa, bez której nikt nie wyobraża sobie Świąt Wielkanocnych.


     Murzin króluje na Śląsku Cieszyńskim i z dawnych przekazów można się dowiedzieć, że jest tam pieczony od dziesiątków lat. Dawniej pieczony był w „piekarszczoku”, czyli dawnym piecu chlebowym, gdzie palono twardym drewnem bukowym. 
   Nazwa murzin prawdopodobnie wywodzi się stąd, że formę z ciastem kładziono bezpośrednio na rozżarzone drewno, a unoszący się popiół opadał na ciasto nadając mu ciemną, czasem wręcz czarną barwę. Dodać również należy, że dawniej ciasto wyrabiano  z pszennej mąki razowej z otrębami, co nadawało mu również ciemną barwę.


    Tak więc składniki prawie takie same, nazwa różna, wspólne jest również to, że zarówno murzin jak i święcelnik są jednakowo smakowite i zawsze budzą zachwyt tych, którzy go degustują pierwszy raz.

      Z mojego rodzinnego domu znam wielkanocny święcelnik. Piekę go najczęściej w piątek, tak aby znalazł się w koszyczku z innymi potrawami do święcenia w Wielką Sobotę.



Święcelnik

Składniki na ciasto: (możesz zrobić z połowy składników, ja jednak dzielę znajomych więc robię w takiej proporcji)
  • 1 kg mąki
  • 10 dkg drożdży
  • łyżka cukru
  • 2 jajka i 2 żółtka
  • około 1/2 litra mleka (to zależy od mąki, czasem jest to 2/3)
  • płaska łyżka soli
  • 15 dkg stopionego, przestudzonego masła lub pół szklanki oliwy
Z tych składników przygotowujemy ciasto drożdżowe.



Składniki na farsz: (tak naprawdę to inwencja twórcza):

  • surowa, podwędzana kiełbasa
  • szynka
  • baleron lub inne rodzaje dobrych wędlin (w oryginalnym przepisie powinien być boczek, ja go jednak nie dodaję)


Jak zrobić ciasto?

- do letniego mleka dodaj drożdże i cukier, wymieszaj
- dodaj do mleka jajka, wymieszaj
- do mąki dodaj sól i wyrabiając ciasto dodawaj rozczyn z drożdżami
- dodaj oliwę lub masło i wyrabiaj aż ciasto będzie elastyczne
- pozostaw ciasto do wyrośnięcia na 30 min. - 40 min.
- posyp stolnicę mąką i delikatnie rozwałkuj ciasto
- ułóż na brzegu wędlinę i zawiń do środka
- ponownie wzdłuż ułóż wędlinę i zroluj, wykonaj czynność przynajmniej jeszcze raz
- ułóż ciasto w wysmarowanej i wysypanej bułką tartą formie
- posmaruj rozmąconym z mlekiem jajkiem i pozostaw do wyrośnięcia na 30 - 40 min.
- włóż ciasto do nagrzanego do 190 stopni piekarnika na 40 - 50 min.
- kiedy wystygnie krój jak chleb
- podawaj z chrzanem, żurawiną lub innymi wielkanocnymi sosami



















Z mąki pszennej i razowej...


Niechaj radosne Alleluja będzie dla Was ostoją zwycięskiej miłości i wiary.
Niechaj towarzyszy  Wam radość życia i pokój duszy.
Wesołych Świat Wielkanocnych!

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz