Kanapka starsza niż Wydział

Kanapka ze śledziem to jeden z kulinarnych rarytasów Cieszyna. Ta kanapka jest starsza niż Wydział, na którym pracuję, bowiem jej początki jak podają źródła sięgają lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku.

Jak to z kanapką było…

…a było to bardzo, bardzo dawno temu o czym wspomina legenda…

W I wieku p.n.e. rabin Hillel Starszy (przełom I w. p.n.e. i I w. n.e.), wpływowy żydowski autorytet prawny, który stworzył własną szkołę interpretacyjną, wymyślił ponoć także kanapkę. Miała ona przypominać o cierpieniu Żydów w czasach niewoli egipskiej. Przełożył dwa kawałki macy mieszanką orzechów, jabłek, przypraw i ziół. Zioła ponoć były gorzkie tak jak egipska niewola.

Wgłębiając się w historię kanapek można zawędrować nawet do neolitu, czyli kilka tysięcy lat wcześniej. W epoce kamienia gładzonego, kiedy zaczęto wypiekać pierwsze chleby to na nich właśnie umieszczano mięso i warzywa co potwierdzają badania archeologiczne.

Hm, czy można więc mówić o kanapce nawet w tych odległych czasach?

Swoje kanapki miało też Średniowiecze. Dość grube kawałki czerstwego chleba przekładano mięsem i warzywami. Wędrując śladem kanapki docieramy do XVIII wiecznej Anglii i lorda Sandwicha. To dla niego, fanatycznego wręcz hazardzisty, kucharz przygotował potrawę, którą hrabia mógł jeść podczas gry w karty. Była to właśnie kanapka. Dwa kawałki chleba przełożone kawałkami mięsa. I tak głód został zaspokojony, gra mogła trwać dalej a nieopatentowany wynalazek w 1840 roku dotarł do Stanów Zjednoczonych. Znalazł się w książce kucharskiej Elisabeth Leslie, która proponowała chleb przełożyć serem i wędliną. Ot - kanapka!

Na początku XX w. sandwiche stawały się coraz bardziej powszechne i dostępne, a to również dzięki wprowadzeniu przez piekarnie krojonego chleba.

Pomysłowość i fantazja kulinarna nie zna granic bowiem w kolejnych latach nastał czas hamburgerów, hot dogów, tortilli i kebabów. Kanapki w różnej wykwintnej formie królują na bankietach i przyjęciach. Powszechnie zabierane są do pracy. Wszechobecne w filmach a nawet literaturze.

Woody Allen uczynił kanapkę bohaterką opowiadania zatytułowanego Maszyna parowa sobie z tym nie poradzi (t. Wyrównać rachunki). Allen przecież stwierdza: Świat jest jedną wielką restauracją.

W 1965 r. kanapka wywołała wręcz kosmiczny skandal, bowiem próbował ją przemycić w kosmicznym kombinezonie na pokład jeden z członków załogi.

Każdy kto choć raz odwiedził Cieszyn z pewnością musiał spróbować lokalnego rarytasu czyli cieszyńskiej kanapki ze śledziem. Sprzedawana jest od ponad 60 lat i nie można jej dorównać w żaden sposób. Takie kanapki robi bowiem niestrudzenie i z powodzeniem Społem. Wprawdzie serwowane są również kanapki z sałatką i szynką jednak śledź jest zawsze numerem jeden. Bułka paryska, majonez własnej roboty, cebula, pietruszka, śledź i mamy królową kanapek na Śląsku Cieszyńskim.

Można się posiłkować na wszystkie sposoby i wymyślać najwspanialsze receptury, cieszyńskiej kanapce nie dorówna nic i nikt.

Wprawdzie pokusiłam się o upieczenie zdrowej bułki, zrobienie własnego majonezu i przygotowanie śledzia. Ci, którzy nie jedli cieszyńskiej pewnie się zachwycą a ci, którzy wiedzą jak smakuje powiedzą dobre ale….

Bułka pszenno-razowa

Składniki:

szklanka mąki razowej
szklanka mąki pszennej
1/2 szklanki letniej wody
1/3 szklanki letniego mleka
20 g drożdży (użyłam Babuni)
1/3 łyżeczki soli himalajskiej
łyżeczka cukru
2 łyżki oliwy

Jak zrobić ciasto?

- do wody dolej mleko, dodaj cukier i drożdże, wymieszaj

- wsyp do miski pozostałe suche składniki, wymieszaj

- dolewaj do mąki rozczyn drożdżowy i wyrabiaj ciasto (ja wyrabiam robotem - zawsze to szybciej)

- w trakcie wyrabiania dodaj oliwę

- wyrabiaj aż ciasto będzie elastyczne i sprężyste (powinno odchodzić od miski)

- pozostaw ciasto do wyrośnięcia na 30-40 min.

- z wyrośniętego ciasta zrób podłużną bułkę

- ułóż bułkę na wysmarowanej i posypanej mąką blaszce

- posmaruj żółtkiem rozmąconym z mlekiem

- pozostaw do wyrośnięcia na 30 min.

- włóż bułkę do nagrzanego do 180 stopni piekarnika na 20 - 25 min.

- kiedy bułka przestygnie jest gotowa do krojenia

Możesz zjeść z czym lubisz ale zostaw kawałek do śledzi

Domowy majonez

Składniki:

1 jajko
około 250 ml oleju np. słonecznikowego
sok z 1 cytryny
szczypta cukru
sól himalajska i pieprz

Jak zrobić majonez?

- jajko sparz wrzątkiem, rozbij do naczynia

- ubijaj energicznie i w trakcie ubijania cienką strużką dolewaj olej i sok z cytryny

- w trakcie ubijania dodaj szczyptę cukru i sól do smaku

- kiedy uzyskasz puszystą masę dodaj pieprz

Do majonezu możesz też dodać grupo zmielony pieprz i sparzoną skórkę z cytryny

Jest majonez i bułka - pora na kanapkę!

Kiedy już masz bułkę pszenną (zawsze możesz kupić) i domowy majonej to kolej na kanapkę. Jednak nie tak od razu. Śledź musi być solony, kupiony w dobrym sklepie, a nie żaden matias z zafoliowanego plastiku.

Takie śledzie najpierw dobrze wypłucz, zdejmij skórkę i wymocz w wodzie z dodatkiem mleka. Jak długo? Najlepiej całą noc. Na drugi dzień dobrze wypłucz i włóż przynajmniej na godzinę do wody z dodatkiem octu winnego. Odsącz śledzie na papierowym ręczniku i pokrój na kawałki.

Kanapka ze śledziem

Składniki:

1 - 2 solone i wymoczone śledzie
cebula
domowy majonez
bułka pszenna
ugotowane na twardo jajko
kilka gałązek szczypiorku i natki pietruszki
pieprz

Jak zrobić kanapkę?

- pokrój cebulę w cienkie plastry i koniecznie przepłucz na sitku wrzątkiem

- wymieszaj cebulę z posiekanym szczypiorkiem i pietruszką

- posmaruj bułkę masłem

- ułóż na niej pokrojone śledzie, jajko i cebulę z zieleniną

- udekoruj majonezem i świeżo zmielonym pieprzem

Zawsze to cieszy jak się coś zrobi samemu i jeszcze można poczęstować. Jeśli jednak przyjeżdżają do was goście to zawsze proponuję oryginał czyli kanapkę z cieszyńskiego Społem.